Osmanli’da Seks
Türk erkegi Tanzimat’la beraber Avrupali olmaya merak salinca oglandan vazgeçip kadina döndü
Hürriyet`in pazar ekindeki yazilariyla taninan Murat Bardakçi’nin, ‘Osmanli’da Seks’ kitabi tekrar basildi.
Murat Bardakçi(50), tarih hobisi ile bilinen bir gazetecidir. Her ne kadar ‘tarih benim sadece hobim’ dese de konu tarih olunca lafi ve yorumu kimseye birakmamasi ve kül yutmamasi ile ünlüdür, biraz da huysuzluguyla. Bu kadarla kalsa iyi, sadece ekonomi egitimi almasina ragmen ayni zamanda müzikolog, tanburi ve acemi bir çellocudur.
Kitapta 15. yüzyildan 20. yüzyil baslarina kadar Osmanli’da yazilmis cinsel metinlerden örnekler var. Ama bu metinlerin cinsel tahrike sebep olacagini düsünüyorsaniz yaniliyorsunuz, bilakis kahkalarla gülüyorsunuz. Kitapta bazilarinin hosuna gitmeyecek gerçeklerden, meselá Osmanli’daki biseksüel iliskilerden de bahsediliyor. Bardakçi bunun için ‘Kitapta yazilanlarin hepsi bizim hikayemiz. Hiç gocunacak bir sey yok. Geçmisin iyi tarafina sahip çikacagiz, isimize gelmeyen tarafina sahip çikmayacagiz. Öyle sey olmaz’ diyor. Bardakçi ile kedisi Recep esliginde bir röportaj yaptik.
Osmanli’da Seks kitabini yazmaya nasil karar verdiniz?
- 1980’lerin basinda Milliyet Gazetesi’nde dizi olarak çiktiginda, o yilin gazetecilik ödülünü almistim. Kitap yapmak aklima gelmemisti. Bir gün Atilla Ilhan, ‘Sen bunu kitap yapsana’ dedi. Ilk kez 1992’de kitap olarak çikti. Piyasada artik bulunmadigindan yeniden bastik. Bakiyorum, simdi 20-25 yasinda olanlar, o zaman 10-12 yasinda çocukmus.
Kitapta Osmanli’nin biseksüel iliskileri açik açik yazilmis. Bu konuda toplumumuzun hassasiyeti malum, tepki almadiniz mi?
- Osmanli ve Islam polisleri çikti basimiza. Bu adamlar Osmanli’yi kafalarindaki Islam devleti sablonuna oturtmaya çalisiyorlar. Bugün Osmanli’yi savunanlar, Islam vasitasiyla sahip çikiyor, kültür olarak sahip çikmiyor ki. Osmanli’da kerhane ve meyhane yönetmeligi vardi, Kanuni zamaninda devlet sarap ihraç edip vergi alirdi, bunlarin varoldugu devlet seriat devleti degildir. Islam, imparatorluk Islamiydi. Ama simdi köy Islami hakim. Adam sehrin göbegine cami yapiyor, tenekeden yesil minare dikiyor tepesine. Köydeki binasinin rengidir o. Köy Islami, imparatorluk Islamini anlamaz. O yüzden de islerine gelmeyene karsi çikar. Ama kitapta yazilanlarin hepsi bizim hikayemiz. Hiç gocunacak bir sey yok. Geçmisin iyi tarafina sahip çikacagiz, isimize gelmeyen tarafina sahip çikmayacagiz. Öyle sey olmaz, hepsi bizimdir.
Osmanli’da biseksüellik niçin yaygindi?
- Sadece Osmanli’da degil ki, bütün dünyada öyleydi. 19. yüzyil Fransasi’nda escinselligin cezasi kágit üzerinde kalmis olsa bile idamdi. Meselá iki büyük sair, Baudelaire ve Rimbaud, beraber yasiyorlar ihbariyla herkesin önünde muayene edilmislerdi. ‘Osmanli toplumu biseksüeldi ya da Osmanli’da her sey yasaniyordu’ diyenler, günümüze baksin. Gen degismez, bugün o günün devamidir. Tek fark gizli yasaniyor olmasi. Osmanli zamaninda bu iliskiyi yasayanlara hafif bir gülümsemeyle bakilirdi ama kesinlikle kinama yoktu.
Gen degismez diyorsunuz ama bazi aliskanliklar degismis. Mesela kitap, ‘Cinsel iliskinin çokluguyla övünüp, o sirri baskalariyla paylasma’ diyor. Ama simdi öyle bir anlatiliyor, öyle bir atiyorlar ki, tutana askolsun!
- Memlekette tevazu teshire döndü çünkü.
EN CÜRETKÁR METINLERI BIR KADI YAZDI
Kitapta bir Osmanli Pasasi, bir yandan vilayetleri yönetirken diger yandan cinsel içerikli dizeler döktürüyor. Simdi birakin bir Pasayi, gazeteci böyle bir sey yapsa kiyamet kopar. O zamanki serbetligin sebebi neydi?
- Toplumun hazmi vardi o zaman. Biz o hazmi, o kabullenmeyi, genis görüsü kaybettik artik. Milli devletle, imparatorlugu karistirmayin. Imparatorlugun sartlari bambaskadir. Imparatorluklar, her zaman genis görüslü olmak zorundadir. Modern devlet de öyle olmak zorundadir ama biz daha geçis dönemindeyiz.
Kitabin bir bölümü bahnamelere (cinsel içerikli kitap) ayrilmis. Bahnamelerin sayisi belli mi?
- O zaman el yazmasi olarak vardi, sayilari belli degil. Bahnameler ilk dönem cinsel hijyen kitaplari olarak yazilmistir. Ikinci dönemde pozisyon kitabi haline gelmistir.
CEVDET PASA: UTANCIMIZDAN OGLANLARIMIZI SAKLADIK
Osmanli’da muzir kavrami ne zaman yerlesmis?
- Devlet isine geldiginde serbest birakir, isine gelmediginde sansürler. Ama Tanzimat sonrasi Avrupa kanunlarinin etkisiyle ‘Aman Bati’ya ayip olmasin’ diye sansür var. Tarihçi Cevdet Pasa, ‘Tanzimata kadar delikanlilarimizla gül gibi geçinip gidiyorduk. Tanzimatta kadin modasi basladi. Utancimizdan oglanlarimizi evlerimizde saklamaya basladik’ demistir.
Kitabi yazarken en cüretkár buldugunuz metinler neydi?
- Dafiu’l-Gumum ve Rafiu’l-Humûm’ (Gamlari Defeden ve Kaygilari Kaldiran Kitap) en realist, açik metinlerdir. Yazan da bir kadidir. O metinlerden çok az sey nakledebildim. Hepsini en açik sekilde yazmis. Bu metinlerden edebiyat fakülteleri kaçiyor, utaniyor. Kamasutra’yi incelerler ama Evlileri Irsad Kitabi’ndaki cinsel iliski dualarini yahut delikanli baldirina gazel yazan Fazil-i Enderuni’yi incelemezler. Yahu bu senin kültürün al tez yap! Yok, kaçiyorlar.
Osmanli’nin seks kültürü, Hintlilerin Kamasutra’sindan, Araplarin Kokulu Bahçesi’nden daha mi asagidadir?
- Bahnameler ticari kitaplardir. Digerleri bir edebiyat türüdür, sanattir. Biz de biraz da Iran etkisi vardir. Pozisyon kitabi olarak digerlerinden daha asagidadir ama, siirde açiklik olarak çok daha üstündür.
HANEDAN’DAN BELGE RICA EDIYORUM SAGOLSUNLAR LÜTFEDIYORLAR
Herkes sizin Osmanli ile ilgili bu kadar belgeyi nereden buldugunuzu merak ediyor. Kaç yasindan beri belge topluyorsunuz?
- Ilk gençlik yillarimdan beri ilgilendigim konularla ilgili belge topluyorum. Sadece çalisacagim konuyu toplarim, yoksa koleksiyon yapmam, eskicilikten nefret ederim.
Peki Osmanli Hanedani’nin mensuplari niçin sadece size belge veriyor o zaman? Niçin üniversite ya da tarih kurumlarina vermiyorlar?
- Ailenin hepsi bana belge vermiyor ki, bazilari veriyor. Aile bütün evraki bana veriyor diye bir sey de yok. Yazdigim bazi konularda ricada bulunuyorum, konularin dogru bir sekilde çikmasi için sagolsunlar lütfediyorlar. Disarida önemli bir devlet adami öldügü vakit bütün evraki oldugu gibi alinir, enstitüye, üniversiteye verilir. Bizde o adet yok. Çünkü Osmanli devlet adaminin cumhuriyetle problemi olmustur. Cumhuriyetin devlet adaminin bile cumhuriyet ile problemi olmustur. Bu yüzden bizde belge imha edilmiyor ama belge saklaniyor. Ben topraga gömülü evrak aldigimi biliyorum.
Son zamanlarda yaptiginiz yayinlar arasinda en çok konusalani Talat Pasa’nin evraki oldu. Bu sadece bir yazi dizisi olarak mi kalacak?
- Talat Pasa’nin evrakini kitap olarak çikaracagim. Ismi, ‘Talat Pasa 1915 Olaylari ve Ittihad Terakki Belgeleri’. Ittihad Terakki’inin ask mektuplarindan tutun, siyasi yazismalara kadar özel yazismalarini yayinlayacagim.
Halil Hoca ve Ilber Hoca iyi tarihçilerdir yenilerden de Erhan Afyoncu var
Osmanlica’yi kimsenin bilmemesinden sikayet ediyorsunuz.
- Osmanlica’yi bildigini zanneden entellektüel geçinen solcu kesim, önce Yunan Roma kültürüne merak sardi, sonra halk kültürü modasina... Duvarlarina çorap, tirmik, don falan astilar. Onlari kesmedi, simdi de Osmanli kültürüne merak sardilar. Osmanlica bildigini zannediyorlar, bir sey bilmiyorlar. Osmanli, konusurken bizim konustugumuz gibi konusuyordu ama resmi yazismalarda baska yaziyordu. Osmanlicayi bütün olarak bilenlerin sayisi çok az.
Siz Osmanlica’yi nasil ögrendiniz?
- Küçüklügümden beri etrafimda hep eski Türkçe yazilirdi. Osmanli kültür çevresinin içinde büyüdüm.
Sizce su anda en iyi tarihçiler kimlerdir?
- Halil Hoca (Inalcik) ve Ilber Hoca (Ortayli) çok iyi hocalardir. Tarih mukayeseli bir bilimdir. Dogu’yu da, Bati’yi da bilecek. Bugün bizde iki tür tarihçi var. Biri Istanbul Üniversitesi’nin klasik ekolüdür. Bunlar Osmanlica’yi okurlar ama genis düsünemez, yorumlarina giremezler. Bir de Bogaziçi ekolü vardir. Bunlar Osmanlica bilmezler, Bati kaynaklarini alir onu yorumlamaya kalkarlar. Mukayeseli tarih bilen azdir. Ama simdi gençlerden çikiyor, meselá Erhan Afyoncu bunlardan biridir.
SALTANAT KURAN KADINLAR BIKTIRMISLARDI
Osmanli’da i... olan padisah yoktur. Haremde yetisiyor, i... olur mu hiç? Biseksüel egilimleri olduysa, bunun sebebi de kadinlari sevmemelerinden ya da korktuklari degil, kadinlardan bikmis olmalari. Osmanli’da kadinlar saltanati vardi, padisahlar kadinlarin isteklerinden bikip usaniyordu. Ayrica escinsel iliski deyince erkegin erkekle iliskisi akla geliyor sadece. Kadinlarda da escinsel iliski vardi. Erkekler hakkinda yazilip çizilenler daha fazla oldugu için en çok onlari biliyoruz. Tek fark, kadinlarin dünyasi daha kapali, yazili metin sayisi çok
Not: Bu haber glbtportal dan alinmistir.
|
Turkish 
English 
German
Diğer başlıklardan bazıları.
